Gebouwen en biodiversiteit: de top 10 van Europa

Biodiversiteit lijkt misschien een van de meest vage begrippen in de milieuwereld, maar zou ook wel eens het meest cruciale kunnen zijn in de gebouwde omgeving. Een divers ecosysteem is namelijk beter bestand tegen schokken, want biodiversiteit zorgt bij extreme omstandigheden voor veerkracht. Biodiversiteit is daarom gekoppeld aan klimaatverandering, in die zin dat biodiversiteit de natuur kan beschermen tegen extreme situaties. Omgekeerd leidt minder biodiversiteit ertoe dat de aarde minder goed in staat is om extremen op te vangen, waardoor de klimaatverandering nog sneller gaat.

In dit artikel laten we zien hoe je de biodiversiteit in de gebouwde omgeving kunt verbeteren en praten we je bij over ontwikkelingen in de wet- en regelgeving.

Fundament van een gezonde aarde

Van schoon drinkwater tot voedselzekerheid: altijd ligt biodiversiteit aan de basis. Een hoge biodiversiteit is bijvoorbeeld goed voor vruchtbare grond waarop je gewassen kunt verbouwen die resistent zijn tegen ziekten. Nog een voorbeeld: niet alleen het Amazonegebied maar ook de zee is van vitaal belang voor de zuurstof op aarde. De helft van alle zuurstof wordt geproduceerd door zeeën en oceanen. Door vervuiling verdwijnt het leven uit de zee, zodat daar minder goed CO2 kan worden opgenomen en zuurstof kan worden geproduceerd, waarbij onder andere walvissen en fytoplankton een belangrijke rol spelen. Kortom, biodiversiteit is het fundament van duurzaamheid.

Europese top 10 van biodiverse gebouwen

Hoe kan de gebouwde omgeving bijdragen aan bescherming van de biodiversiteit? Laat je inspireren door deze tien gebouwen die de biodiversiteit verbeteren.

#1 Cambridge Central Mosque

De eerste moskee die in Cambridge werd gebouwd, was ook meteen de eerste milieuvriendelijke moskee van Europa. Hij is voorzien van een groendak met een variatie aan planten, waaronder 20 cipressen. Bij hevige regenval kan de prachtige tuin water vasthouden om wateroverlast in de stad te voorkomen. Bovendien wordt het regenwater opgevangen en gefilterd om het groen te irrigeren.

#2 Slim en opvallend: Cube, Berlijn

Met zijn dubbelwandige glasgevel is het Duitse kantoorgebouw Cube een echte blikvanger. De architectuur van het gebouw zorgt voor constante temperaturen zonder dat daarvoor energieverslindende airconditioningsystemen nodig zijn. Het gebouw is zeer energiezuinig dankzij natuurlijke ventilatie en slimme systemen die warmteoverschotten naar andere delen van het gebouw leiden. Behalve een daktuin zijn er ook verticale tuinen tegen de gevel, die leefruimte bieden voor insecten en vogels.

#3 The Edge, Amsterdam

Het Amsterdamse kantoor The Edge is uitgeroepen tot ‘duurzaamste kantoorgebouw ter wereld’, dus het mag zeker niet ontbreken in deze top 10. Het heeft de allerhoogste BREEAM-certificering gekregen en staat bekend om zijn hoge energie-efficiëntie. Regenwater wordt opgevangen voor het irrigeren van planten en voor andere doeleinden waarvoor geen drinkwater nodig is.

#4 Biodiversiteitsbom van Bloomberg, Londen

Het Bloomberg-kantoor in Londen wordt gekenmerkt door de revolutionaire platen op de gevel die het gebouw op een slimme manier koel houden. Omdat ze ook veel daglicht doorlaten, doet het binnengroen het prima. Dit zorgt voor een uitstekende luchtkwaliteit. Het gebouw is zo energiezuinig mogelijk ontworpen, onder meer met een slim energiesysteem dat de energievraag en het energiegebruik vermindert. Ook hier wordt regenwater opgevangen, onder meer om de toiletten door te spoelen en daarmee de druk op de drinkwatervoorziening te verminderen. Daardoor is het waterverbruik 73% lager dan in vergelijkbare gebouwen.

#5 One Angel Square, Manchester

Net als het Cube-kantoorgebouw heeft One Angel Square een dubbele glazen gevel. Het heeft ook verschillende voorzieningen voor slim waterbeheer, zowel binnen als buiten. Er wordt regenwater opgevangen en gebruikt voor irrigatie, maar er is ook waterdoorlatende bestrating aangebracht om het regenwater beter in de grond te laten zakken en wateroverlast te voorkomen. Iets wat de eerste vier op deze lijst niet hebben: One Angel Square is uitgerust met een warmteterugwinningssysteem om de warmte die door IT-systemen wordt geproduceerd, elders in het gebouw te gebruiken.

#6 The Crystal, London

Dit evenementencentrum krijgt duurzame energie uit hernieuwbare bronnen. De uitstekende energie-efficiëntie blijkt wel uit de certificaten BREEAM Outstanding en Platinum LEED. Het groendak en de royale tuin rondom zorgen voor frisse lucht en isolatie van het gebouw en vormen daarnaast een aantrekkelijk leefgebied voor dieren. Door zijn ontwerp is het gebouw zelf minder milieubelastend, maar The Crystal heeft ook een educatief doel: er is een permanente tentoonstelling over milieuvriendelijke stedelijke ontwikkeling.

#7 NewLogic III, Tilburg

Het distributiecentrum van het Nederlandse logistieke bedrijf Rhenus heeft geen dubbele gevel maar wel driedubbel glas. Mede dankzij de luchtdichte buitenschil kan de binnentemperatuur op een constant niveau worden gehouden, vrijwel zonder inzet van verwarmings- of koelsystemen. Op het dak wordt regenwater vastgehouden en opgevangen voor gebruik in het sanitair, waar overigens ook watervrije urinoirs zijn geïnstalleerd.

#8 One Floreasca City, Bucharest

De drie torens van One Floreasca City in de Roemeense hoofdstad, waarin zowel woningen als kantoren zijn ondergebracht, vormen een oase van groen. Eén derde van het oppervlak is bedekt met inheemse plantensoorten, die zijn aangepast aan het klimaat van Boekarest en daarom relatief weinig water nodig hebben. De gebouwen staan op het terrein van een voormalige autofabriek, dus hier is sprake van een milieuvriendelijke opwaardering van de stad. Dankzij de VOS-arme verf die in One Floreasca City is gebruikt, worden lucht en water minder vervuild met gevaarlijke chemische stoffen.

#9 Bosco Verticale, Milan

De naam zegt het al: deze twee torens bieden niet alleen plek voor Italianen, maar ook voor duizenden bomen en struiken, waardoor er een verticaal bos is ontstaan. Dit stedelijke ecosysteem vormt vervolgens een paradijs voor insecten en vogels. Hoe ziet 20.000 m2 verticaal bos eruit? Kijk maar eens op de afbeelding hieronder.

#10 La Tour des Cèdres, Lausanne

Deze cedertoren is ontworpen door hetzelfde groene architectenbureau, Stefano Boeri. Het gebouw is momenteel in aanbouw in het Zwitserse Lausanne en krijgt een 117 meter hoge groene gevel, waar vooral vogels zich thuis zullen voelen. Er is voor ceders gekozen omdat die lang meegaan en bestand zijn tegen wisselende weersomstandigheden. Het idee is dat de bewoners van de 195 appartementen op deze manier weer een band met de natuur krijgen.

Maatschappelijke druk en systeemverandering voor meer biodiversiteit

De snel toenemende bewustwording van het belang van biodiversiteit leidt ook tot maatschappelijke druk, politieke discussies, wetenschappelijk onderzoek en initiatieven om de biodiversiteit verder te bevorderen. Zo heeft het World Economic Forum de visie BiodiverCities 2030 gelanceerd, die de aandacht vestigt op de achteruitgang van de natuur in de gebouwde omgeving en handreikingen doet om de biodiversiteit te vergroten. De Europese Unie heeft een biodiversiteitsstrategie voor 2030 ontwikkeld, met als doel om de diversiteit in de natuur te beschermen, de achteruitgang te keren en rivieren, bossen en bestuiverspopulaties te herstellen.

Wet- en regelgeving

Ook op juridisch gebied is er beweging en begint er langzaam iets te veranderen. Na jaren onderhandelen heeft de VN een akkoord bereikt over de bescherming van de onmisbare, diverse natuur op aarde. In 2030 moet één derde van de natuur beschermd zijn, en datzelfde is inmiddels afgesproken voor de zeeën. Omdat de open zee – buiten de territoriale grenzen – van niemand is, waren internationale afspraken over het beheer en de bescherming ervan noodzakelijk. Het akkoord dat op de top in Montreal is bereikt, wordt als ambitieus en bijzonder gezien. Het kan zelfs leiden tot een doorbraak, omdat de hieruit voortvloeiende (inter)nationale wetgeving wereldwijd zal leiden tot meer financiële investeringen in het herstel en de verbetering van de biodiversiteit.

Behalve met wettelijke voorschriften en overheidsbeleid hebben bedrijven ook te maken met de milieueffecten van het verlies aan biodiversiteit. Als bedrijven niet tijdig anticiperen, zijn ze kwetsbaarder voor bijvoorbeeld weersveranderingen, om maar niet te spreken van het risico dat ze de boot missen bij de economische transitie.

Multinationals en financiële bedrijven zullen verplicht worden om hun impact op de lokale biodiversiteit te meten en te rapporteren. Bovendien worden bij certificaten zoals BREEAM al biodiversiteitsaspecten meegenomen in de beoordeling. Ben jij klaar voor een duurzame toekomst voor de gebouwde omgeving? Wij denken graag met je mee, dus neem contact met ons op.