De geheimen van energiemonitoring

Energiemonitoring en energiemanagement belangrijk voor het behalen van klimaatdoelen

Het einddoel voor het verduurzamen van onze gebouwen is helder. In 2050 moeten we 95% CO₂-besparing hebben gerealiseerd. Hierdoor wordt het ook steeds duidelijker welke maatregelen hier een belangrijke rol in moeten gaan spelen.

Besparingen worden gerealiseerd door het vernieuwen van gebouwen en installaties, maar het goed beheren van deze gebouwen kan ook een aanzienlijke bijdrage leveren aan CO₂-reductie. Dit wordt ook erkend in Europese en Nederlandse wetgeving. Zo is het uitvoeren van energiemonitoring een zogeheten erkende maatregel: een maatregel die voor veel typen gebouwen altijd rendement oplevert.

Verbruik verlagen met energiemanagement

Met energiemonitoring wordt het energieverbruik van een gebouw inzichtelijk gemaakt en gevolgd. Op basis hiervan kunnen de gebouwinstallaties aangepast worden om verbruiken te verlagen en te optimaliseren. Dit wordt energiemanagement genoemd. In dit artikel laat consultant Youp van der Zande zien hoe energiemonitoring en energiemanagement grote besparingen op kunnen leveren én hoe je het in je organisatie toe kunt passen.

Besparing van 5 tot 20% in elk gebouw haalbaar

Nu de meeste gebouwen zijn voorzien van slimme energiemeters, zijn de verbruiken op de hoofdmeters vaak per kwartier of uur te volgen. Dit maakt het ook mogelijk om voor vrijwel elk gebouw energiemonitoring en management uit te voeren. De meetdata kan via het meetbedrijf of energieleverancier verkregen worden. Er zijn diverse soorten software beschikbaar om de data vervolgens te analyseren. In de praktijk blijkt dat er dan besparingen inzichtelijk worden van 5 tot 20% van het jaarverbruik. Voor een kantoorgebouw is het aan te raden om te beginnen met een check op de volgende punten:

• Draaien installaties alleen op dagen en tijden dat er daadwerkelijk mensen aanwezig zijn?
• Worden er leegstaande gebouwdelen geklimatiseerd?
• Zijn er bijzondere dagen waarop het gebouw dicht blijft zoals vakantiedagen?
• Wordt er alleen verwarmd in de jaargetijden dat je het zou verwachten?

“Wanneer je bedrijf energiemanagement en energiemonitoring structureel toepast, gaat je organisatie vanzelf voldoen aan de wetgeving rondom energiezorg. Daarnaast wijst de ervaring keer op keer uit dat de bestede uren vrijwel altijd snel terugverdient zijn en de energiekosten structureel verlaagd worden.“

– Youp van der Zande, consultant bij CFP

Cijfers uit de praktijk

Hieronder zie je het energieverbruik van een gebouw uit de praktijk. De groene lijn laat zien dat het verbruik van 03:30 in de ochtend tot 22:30 in de avond hoger was dan het nachtverbruik. Vermoedelijk stonden de ventilatie en andere elektronische installaties tussen die tijden dus aan. Aangezien dit kantoorpand niet in de avond gebruikt wordt, konden de kloktijden in het gebouwbeheersysteem eenvoudig aanpast worden.

In onderstaande grafiek is in het paars het verbruik op de volgende dag weergegeven. Alleen deze actie zorgde al voor een besparing van 25%! De opstart in de ochtend leek in eerste instantie ook later te kunnen, maar uit navraag op locatie bleek dat er al vroeg gestart wordt en dat er daardoor ook vaak vroeg warmte uit het gebouw geventileerd moet worden door nachtventilatie. Een verdere aanpassing bleek dus niet nodig.

Diepgaande analyses zorgen voor nóg minder energieverbruik

Na het uitvoeren van de meest voor de hand liggende checks, kan er diepgaander geanalyseerd worden. Denk bijvoorbeeld aan het benchmarken van elektra- en gasverbruik ten opzichte van andere panden, de controle op gelijktijdig gebruik van verwarmen en koelen, het effectief opwarmen van het pand, het tussenbemeteren van grote energieverbruikers et cetera.

Voorbeeld: energiemonitoring van een kantoorpand in de praktijk

In onderstaande grafiek is het verbruik aan stadswarmte van een kantoorpand weergegeven. Het valt op dat deze al erg vroeg opstart, zo rond 0:00 uur. Dit kan met name bij slecht geïsoleerde panden soms nodig zijn op de maandagochtend.

Echter is er bij dit pand een vroege piek te zien, waarna het verwarmen afneemt. En om 05:00 uur is er vervolgens een tweede opstartpiek te zien. Dit duidt erop dat het pand toch snel warm is, waarna er minder verwarmd kan worden totdat de warmtevraag weer groter wordt later in de ochtend, zo rond 5.00. Het is in dit geval aan te raden om te experimenteren met de opstarttijd. Door een paar uur later te verwarmen, kunnen er al snel tientallen procenten bespaard worden.

Energiemanagement toepassen in je organisatie

Energiemonitoring en energiemanagement leveren het beste resultaat op wanneer het structureel uitgevoerd wordt. Het is een doorlopend proces van controleren, aanpassen, controleren en weer aanpassen. Hieronder 4 tips op een rij om energiemanagement ook in je gebouw toe te passen:

1. Stel verantwoordelijken aan, zodat energiemanagement ingebed wordt in uw organisatie.
2. Zorg ervoor dat de verbruiken regelmatig gecontroleerd worden en dat er automatische alarmen afgaan wanneer het verbruik afwijkt.
3. Bespreek de verbeterpunten met de betrokken (technische) beheerders in terugkerende technische overleggen.
4. Kijk met verschillende disciplines naar de implementatie van de juiste aanpassingen.

Staar je daarnaast ook niet blind op grafieken of de instellingen van de klimaatinstallatie. Kijk vooral wat er daadwerkelijk in het gebouw gebeurt, hoe het gebruikt wordt en welke invloed de gebruiker daar ook op heeft.

Tot slot: vergeet de gebruikers niet

Het betrekken van medewerkers en het sturen van gebruikersgedrag is iets wat vaak over het hoofd wordt gezien, maar net zo belangrijk is. Wat kan de gebruiker zelf aanpassen, wat zijn de behoeftes en hoe kan je het gebouw hierop inregelen? Deze aspecten spelen ook een belangrijke rol bij energiemanagement.

Heb je vragen naar aanleiding van dit artikel of wil je starten met een energiescan? Of zou je graag eens over energiemanagement sparren? Neem dan contact op met Youp van der Zande via yvdzande@cfp.nl of via ons contactformulier.