Op bezoek bij Gemeente Gouda: lat voor verduurzaming ligt hoog
Het verduurzamen van gemeentelijk vastgoed is essentieel om de klimaatdoelen van Parijs te behalen. Gemeenten staan voor de uitdaging om hun verouderde of slecht geïsoleerde gebouwen toekomstbestendig te maken, en wel op korte termijn. Tijdens een werkbezoek, georganiseerd door Duurzaam Gebouwd, deelden Gemeente Gouda, DWA en CFP Green Buildings hun visie en aanpak. In het iconische stadhuis kwamen ambities, obstakels én slimme oplossingen samen.
Stap voor stap gemeentelijk vastgoed verduurzamen: hoe Gouda het aanpakt
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) is helder over het potentieel: ‘Honderden kiloton CO2 per jaar’ kunnen we besparen met het verduurzamen van maatschappelijk vastgoed. Denk aan schoolgebouwen, sporthallen, gemeentehuizen en zorginstellingen. Reden genoeg voor beleidsmakers en professionals om hun vastgoedstrategieën opnieuw onder de loep te nemen.
Om concrete stappen te bespreken en kennis uit te wisselen, kwamen wethouders, beleidsmakers en experts bijeen in Gouda. Het historische stadhuis gebouwd tussen 1448 en 1450, vormde het decor. Binnenkort ondergaat het pand zelf een tweejarige renovatie, met duurzaamheid en toegankelijkheid als kernwaarden.
Ambitieus vastgoedbeleid in Gouda
Wethouder Thierry van Vugt, verantwoordelijk voor cultuur, erfgoed en vastgoed, gaf tijdens het werkbezoek aan dat Gouda ruim tachtig panden in beheer heeft. “We hebben een stevige ambitie. Al in 2040 – tien jaar eerder dan de nationale doelstelling – willen we aardgasvrij en CO2-neutraal zijn. Een uitdaging, ook financieel.” Het vastgoed varieert sterk: van schoolgebouwen tot sportaccommodaties en gemeentelijke panden, sommige uit de naoorlogse jaren. Ook het zwembad vraagt om verduurzaming. “Daarnaast zetten we expliciet in op toegankelijkheid,” aldus de wethouder. De samenwerking met DWA resulteerde in een toekomstplan voor het stadhuis, waarmee Gouda bewoners wil inspireren. “Vandaag is ook een kans om te leren van andere gemeenten en partners. Dat is minstens zo waardevol.”
“Iedereen is het wiel aan het uitvinden. Maar uiteindelijk gaat het erom dat je met elkaar de slimste oplossingen bedenkt.”
Duurzaamheid én toegankelijkheid centraal bij renovatie
Projectleider herbestemming Anne-Marie Goudzwaard lichtte toe hoe breed het renovatieproject is ingestoken. “Van duurzaamheid tot toegankelijkheid en behoud van historische waarden. We werkten onder andere samen met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE).” In de nieuwe plannen is ruimte voor een lift naar de tweede verdieping, verbeterde bewegwijzering, een warmtepomp met bodemwarmtewisselaar en een CO2-reductie van minstens 52 procent.
Visiegedreven verduurzaming in historische context
Wilfred van der Plas, directeur van DWA, benadrukte het belang van een integrale aanpak: “We legden de lat bewust hoog. Duurzaamheid draait niet alleen om energie, maar ook om materiaalgebruik, mobiliteit en inclusiviteit.”
Hij presenteerde twee varianten: een ‘bronzen’ oplossing met een hybride warmtepomp en een ‘gouden’ aanpak met een volledige bodemwarmtepomp. De gemeenteraad koos unaniem voor het laatste. “Een combinatie van bouwkundige aanpassingen – zoals achterzetramen met vacuümglas – en het behouden en optimaliseren van bestaande installaties.”
CFP Green Buildings: van inzicht naar impact
Als deelnemer aan het werkbezoek deelde CFP Green Buildings haar ervaring met het strategisch verduurzamen van vastgoedportefeuilles. Met de Green Buildings Tool ondersteunt CFP gemeenten en andere vastgoedeigenaren bij het in kaart brengen van kansen, investeringen, opbrengsten en terugverdientijden.
“Een nulmeting op basis van fundamentele data, zoals energieverbruik en de bouwkundige staat, vormt de basis,” aldus Reinier Derks, Consultant bij CFP. “Vanuit die analyse kun je doelgericht plannen maken, CO2-reductie berekenen, én toetsen op aspecten als circulariteit, multifunctionaliteit en natuurinclusiviteit. Tools zoals die van CFP maken het mogelijk om verschillende opgaven integraal te benaderen.” Inzicht in vastgoed is niet alleen van belang voor de eigen portefeuille van een gemeente, maar ook voor het bredere beleid. Het biedt kansen om beleid te verbeteren, subsidies effectiever toe te passen en verduurzaming in wijken te versnellen.
Sleutels voor succesvolle verduurzaming
Wilfred van DWA sloot af met vier aanbevelingen voor publieke opdrachtgevers:
- Holistische aanpak – doorbreek silo’s tussen vastgoed, beleid en maatschappelijke doelen
- Beleidskoppeling – benut beleidsambities als motor voor gebouwverduurzaming
- Financiële borging – zorg voor structurele middelen en voorkom ad-hocoplossingen
- Samenwerking – creëer duurzame coalities met marktpartijen en kennispartners
Tijdens de vragenronde gingen o.a. strategisch vastgoedadviseur Rachid Ihataren en Lennart Motman verder in op de praktijk van verduurzaming in Gouda. Elk gebouw vraagt om maatwerk. Monumentale panden bieden andere mogelijkheden dan recentere bouw. Kritisch kijken, integraal denken en slim samenwerken blijken de rode draad.
Tekst: Marvin van Kempen, Duurzaam Gebouwd.
Meer weten?
Wil je als gemeente of woningcorporatie aan de slag met strategische verduurzaming? CFP Green Buildings helpt je met inzichten, tools en businesscases die verduurzaming haalbaar én rendabel maken. Neem contact met ons op.
