Crisis maakt alles beter – interview Ruud Veltenaar

Eén van de sprekers op het CFP Green Buildings congres op 13 september is filosoof, TED-spreker en impact investor Ruud Veltenaar. Hij neemt zijn toehoorders met de nodige dosis humor mee in een verhaal over drie fundamentele en diep ingrijpende crises, die uiteindelijk uitmonden in een betere wereld. Zijn betoog zet zijn toehoorders ongetwijfeld aan het denken.

“We bevinden ons in een periode van transformatie naar een volgende fase in onze beschaving, waarbij de focus verschuift van welvaart naar welzijn en van ik naar wij. Dat is niet een revolutie, maar een evolutie. Bedrijven die primair denken en handelen in aandeelhouderswaarde, zonder aandacht voor het creëren van sociale en ecologische waarde, zijn ten dode opgeschreven. Neem een multinational als Unilever, die openlijk toegeeft dat 60 procent van de producten als ‘ongezond’ kan worden bestempeld. De consumenten zullen zich steeds meer van dit soort bedrijven afkeren en deze organisaties zullen zich langzaamaan steeds meer gaan realiseren dat ze er niet alleen zijn om geld te verdienen om hun aandeelhouders tevreden te houden, maar dat ze een verantwoordelijkheid hebben om te komen tot een betere maatschappij. Dat betekent ook dat het Angelsaksische model op de schop moet. Bedrijven willen zo veel mogelijk geld verdienen, maar ik ben ervan overtuigd dat de mores van de vrije markt zich niet goed verhoudt met de belangen van onze planeet en samenleving.”

“We moeten op weg naar en beter machtsevenwicht tussen samenleving, politiek en bedrijven.”

Ruud Veltenaar

Crisis

Veltenaar is ervan overtuigd dat er crisis nodig is om te komen tot de ‘betere wereld’. Volgens de filosoof/friskijker gaan we alleen over tot een fundamentele gedragsverandering op het moment dat we als soort worden getroffen door een crisis die groter is dan onszelf. “Kijk naar roken. De meeste mensen stoppen pas als ze zelf worden geconfronteerd met longkanker. En ben je je baan kwijt, dan pas ben je bereid om verder te kijken. Tot die tijd blijven de meeste mensen hangen in hun oude patroon. In de 21^eeeuw zullen we gelijktijdig een drietal crises het hoofd moeten bieden: de klimaatcrisis, de sociaal economische crisis en de spirituele crisis. Om te beginnen bij de eerste, de klimaatcrisis. Daar zitten we nu al middenin. En het wordt erger dan de politici ons voorhouden. Onderzoeken wijzen uit dat we deze eeuw niet met 1,5 graad (Parijs), maar naar een opwarming van 3 tot 5 graden rekening moeten houden. De focus zal snel verschuiven van de illusie van kantelen naar ‘damage control’. De tweede crisis is de sociaal economische. De werkende middenklasse in Europa, te beginnen bij Engeland, met dank aan de Brexit, ‘zakt door de hoeven’. Frankrijk en Italië zullen snel volgen. En voor alle landen en bedrijven geldt dat de verduurzaming van de maatschappij serieus gaat geld kosten. Dat kan onmogelijk met gesloten portemonnee.”

Ruud Veltenaar is een van de sprekers tijdens het Green Buildings Congres 2018

Naar verwachting gaan we 15 tot 25 procent in welvaart achteruit en moeten de meeste bedrijven zich voorbereiden op meer regulering van de overheid en lagere winsten.  En de overheid vragen om subsidies te verstrekken voor de verduurzaming van producten en diensten is immoreel. Er is de afgelopen decennia voldoende geld verdiend en dividend uitgekeerd aan de aandeelhouders en de hand nu ophouden bij de overheid getuigt van weinig moreel besef. Ten slotte krijgen we ook steeds meer te maken met de spirituele crisis. Toenemende druk op werknemers, gestuurd vanuit spreadsheets en Key Performance Indicators, om nog beter te presteren lijkt de grenzen van het menselijke bereikt te hebben. Nu al is ruim 30 procent van de mensen met burn-outverschijnselen te vinden bij jongeren onder 30 jaar. Als je alleen werkt voor je salaris, maar je eigenlijk geen idee hebt waarvoor en waarom je werkt, ga je op termijn onderuit. Mensen gaan andere keuzes maken.”

Optimistisch

Toch is de toekomst volgens Veltenaar niet zo zwart als het lijkt. “Onder druk wordt alles vloeibaar en als je ziet dat er door verandering een betere wereld ontstaat, dan ben je bereid om mee te veranderen. Als voorbeeld noemt hij ons voedingspatroon. “Altijd maar meer en ‘maximise me’, daar worden we niet beter van. Langzaamaan realiseren we ons dat we naar een hogere kwaliteit voedsel moeten. Zo’n besef komt er ook op gebied van persoonlijkheidsontwikkeling. Het gaat steeds meer over de vraag hoe waardevol jouw bijdrage is aan de maatschappij. Dat kan middels betaald werk, maar in de toekomst ook onbetaald met een basisinkomen. Het gaat om een fundamentele verandering van mindset, zodat we het goede voorbeeld kunnen geven aan onze kinderen en volgende generaties. Maar die veranderende mindset komt er alleen op het moment dat we door crises ertoe gedwongen worden. So, never waste a good crisis.”

Green Buildings Congres 2018

We are the World! Door circulariteit, energielabels, smart technology, algoritmen en Bitcoins vergeten we soms waar het om gaat: gelukkige, gezonde en veilige mensen. De sprekers van Green Buildings Congres 2018 nemen je mee in dit vraagstuk. 40 start-ups verleiden om gezonder, gelukkiger en veiliger te worden met hun oplossing voor een betere wereld.

Dit jaar is het Green Buildings Congres 2018 te gast bij een unieke locatie in Amsterdam: Het Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT). Het KIT zet zich in voor een duurzame, internationale en interculturele samenwerking. In dit prachtige gebouw, waarvan de eerste steen al in 1915 werd gelegd, is ook het SDG House gevestigd. Een organisatie die werkt aan het realiseren van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen, waaronder ook het duurzaam bouwen van steden. Meer informatie vind je op de website van CFP Green Buildings.